W poprzednim Wstępniaku (w nr 3-6/2020 „TCHiK”, s.55) odwołałem się do czasów antycznego Rzymu, kiedy to na przykład skutkiem epidemii nazywanej przez historyków plagą Cypriana była wymiana elit politycznych i proces przyspieszonej zmiany kulturowo-cywilizacyjnej. Zapewne każdy z nas zadaje sobie pytanie, czy ta obecna pandemia jest jedynie krótkotrwałym zagrożeniem dla zdrowia, z którym wcześniej czy później sobie poradzimy dzięki osiągnięciom współczesnej medycyny i konsekwentnemu działaniu służb państwowych? Na to pytanie obecnie trudno jest oczekiwać wiarygodnej odpowiedzi.

Po tym wprowadzeniu nawiązującym do obecnej sytuacji epidemicznej, tradycyjnie przejdę do omówienia zawartości tego numeru „TCHiK”. Pozostając w tematyce bezpośrednio związanej z powyższym komentarzem, numer otwiera pierwsza część obszernej publikacji poświęconej zależności korelacji zachodzącej między mikroorganizmami a systemami wentylacji i klimatyzacji. Autorem tego opracowania jest doskonale znany naszym Czytelnikom Krzysztof Kaiser, który na wstępie zwraca uwagę na fakt, że jakości powietrza wewnętrznego nie określają wyłącznie parametry cieplno-wilgotnościowe, ale również jego czystość. Powietrze wewnętrzne, którym oddychamy powinno być zbliżone składem chemicznym do świeżego powietrza zewnętrznego. Nie powinno również zawierać drobnoustrojów chorobotwórczych oraz mikroorganizmów środowiskowych w dużych stężeniach. W związku z tym, że znaczną ilość czasu jaki spędzamy w pomieszczeniach zamkniętych, należy dążyć do zapewnienia w nich właściwych warunków środowiska wewnętrznego, odpowiedniego mikroklimatu i zdrowych warunków bytowych, a także warunków pracy i wypoczynku. Ograniczenie ryzyka związanego z przenoszeniem się mikroorganizmów za pośrednictwem systemów klimatyzacyjnych i wentylacyjnych w pomieszczeniach jest bardzo ważnym elementem zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego ludzi. Szczególnego znaczenia systemy te nabierają w obiektach użyteczności publicznej, w których istnieje zwiększone ryzyko zagrożeń epidemicznych oraz w obiektach służby zdrowia, ze względu na występowanie i nagromadzenie się w nich wielu drobnoustrojów chorobotwórczych, w tym lekoopornych, a także osób o obniżonej odporności immunologicznej. Niestety wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, jak istotną funkcję pełnią instalacje klimatyzacji i wentylacji, większość z nich skupia się jedynie na komforcie. W społeczeństwie nadal niestety występuje błędne myślenie, że klimatyzator jednostkowy, który nie wymienia powietrza w pomieszczeniu, a jedynie poddaje powietrze obróbce cieplnej, to klimatyzacja!

Kolejna pozycja to artykuł Tomasza Klinkosza będący ostatnim z serii publikacji podejmujących problematykę bezpieczeństwa przemysłowych instalacji chłodniczych, w których omawiane są zagadnienia związane z zarządzaniem zmianami w takich instalacjach wraz z ogólnymi zasadami analizy bezpieczeństwa wprowadzanych zmian. Tym razem Autor przybliża pojawiający się coraz częściej szczególny przypadek wprowadzanej zmiany, związany z chęcią zwiększenia bezpieczeństwa amoniakalnej instalacji chłodniczej przez ograniczenie potencjalnych konsekwencji uwolnienia tego czynnika do otoczenia. Prowadzone modernizacje takich instalacji często obejmują swoim zakresem również dostosowanie ich konstrukcji lub jej części do obowiązujących standardów technicznych, co jest podejściem jak najbardziej słusznym, jednak powinno być przeprowadzone w taki sposób, aby nie generowało dodatkowych zagrożeń. Punktem wyjścia do każdej wprowadzanej zmiany powinna być zawsze identyfikacja i analiza zagrożeń, której zakres oraz poziom szczegółowości powinien być dostosowany do stopnia złożoności wprowadzanej modyfikacji. Należy pamiętać, że zarządzanie bezpieczeństwem takiej instalacji to proces złożony, a wprowadzane systemy bezpieczeństwa wymagają również nadzorowania i utrzymania ich ciągłości działania. Z kolei Daniel Hinczewski w swoim opracowaniu analizuje dwa obecnie coraz popularniejsze czynniki naturalne, a mianowicie amoniak i dwutlenek węgla, jako czynniki perspektywiczne dla techniki użytkowej. W ostatnich latach poszukuje się zamienników czynników syntetycznych o zdecydowanie mniejszym wskaźniku GWP. Nowe (stare) czynniki chłodnicze muszą być przede wszystkim bezpieczne dla środowiska, spełniając przy tym określone kryteria chemiczne, fizyczne i termodynamiczne stawiane przez technikę chłodniczą. Z kolei od układów chłodniczych wymaga się obecnie energooszczędności w celu zmniejszenia pośredniego wpływu urządzeń na wzmacnianie efektu cieplarnianego.

Niezwykle ważnym zagadnieniem jest problem skutecznego i efektywnego magazynowania ciepła. Temat ten prezentuje na naszych łamach Yesseniya Tishkina omawiając rozwiązania konstrukcyjne magazynów ciepła (MC) opartych na materiałach zmiennofazowych. W celu zwiększenia efektywności systemu grzewczego (SG), w ostatnim czasie w projektach takich systemów opartych na OŹE zaleca się wykorzystanie MC. Z magazynowaniem ciepła związane są dwa istotne problemy: jest to konstrukcja wymiennika ciepła, a w przypadku materiałów zmiennofazowych metoda ich kapsułkowania. Na podstawie przedstawionej w artykule analizy, w podsumowaniu Autorka stwierdza, że stosowanie MC jest rozwiązaniem bardzo drogim, i obecnie nie jest ono jeszcze opłacalne.

W dziale poświęconym eksploatacji instalacji chłodniczych Andrzej Wesołowski podejmuje niezwykle ważny temat uderzeń hydraulicznych występujących w amoniakalnych urządzeniach chłodniczych. Na wstępie Autor zauważa, że w praktyce zawodowej inżynierowie i technicy chłodnictwa dość często spotykają się z tym zjawiskiem. W wielu przypadkach powodem uderzenia hydraulicznego są błędy projektowe. Niezależnie od wczesnych sygnałów ostrzegawczych, takich jak widoczne drgania przewodów rurowych systemu amoniakalnego, nie podejmuje się działań zabezpieczających przed uderzeniem hydraulicznym. Wiara, że w nadzorowanej instalacji chłodniczej nie wystąpi uderzenie hydrauliczne niestety bardzo często prowadzi do tragedii.

W dziale informacji zamieściliśmy między innymi materiał firmy Panasonic o pierwszej dzielnicy smart city w Berlinie zasilanej przez urządzenia tego producenta, a również informację o organizacji targów Chillventa i in. Jak zwykle publikujemy relację fotograficzną z kolejnych szkoleń i egzaminów na certyfikat kompetencji w zakresie ustawy F-gazowej, które odbyły się w ostatnim okresie w Gdańskim Centrum Szkoleń i Certyfikacji. W materiałach sponsorowanych firma SECESPOL prezentuje swoją najnowsza ofertę suchej chłodnicy wentylatorowej w postaci dry coolera D.COOL, natomiast ELEKTRONIKA S.A. inteligentny system odpowietrzania instalacji chłodniczej Danfoss IPS8. Z kolei firma Panasonic prezentuje nowoczesny system sterowania kaskadowego pod nazwą Aquarea Cascade Control zapewniający kontrolę nad 10 pompami ciepła.

Jesteśmy przekonani, że publikowane w tym numerze materiały zarówno o charakterze problemowym jak i informacyjnym będą dla Państwa interesującą i użyteczną lekturą w długie jesienne wieczory.